![Opieka farmaceutyczna w Europie. Polska na szarym końcu [MAPA USŁUG]](https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/landing_page/template_background/83247/f004a14114e85a6d5aad08ee87dfeccd.jpg)
Nawet kilkaset milionów rocznie mógłby zaoszczędzić NFZ, gdyby w Polsce została wprowadzona opieka farmaceutyczna. Wiele krajów europejskich świadczy już od dawna usługi z jej zakresu. My pozostajemy na szarym końcu. Kiedy wreszcie do nich dołączymy?
Krajem, w którym najlepiej działa opieka farmaceutyczna w Europie, jest bez wątpienia Wielka Brytania. Wachlarz świadczonych tam usług jest ogromny (widać to wyraźnie na naszej mapie), a farmaceuta nie jest postrzegany tylko jako sprzedawca leków, ponieważ pełni rolę opiekuna i konsultanta pacjenta. 90 proc. aptek działających na terenie tego kraju posiada pokoje konsultacyjne.
Europejska mapa usług farmaceutycznych (kliknij na mapę, żeby zobaczyć ją w większym rozmiarze)
źródło: Magazyn Aptekarski
Brytyjczycy już dawno zauważyli wielki potencjał w opiece farmaceutycznej, szczególnie że kondycja ich służby zdrowia pozostawia wiele do życzenia -
zauważa dr n. farm. Piotr Brukiewicz, były prezes Śląskiej Izby Aptekarskiej.
Bogatą ofertę mają również Portugalia, Włochy, Francja czy kraje skandynawskie. Generalnie wszystkie państwa, które zdecydowały się na wprowadzenie opieki farmaceutycznej, nie pożałowały tego.
NA SZARYM KOŃCU
Na drugim biegunie mamy Polskę, która poza wydawaniem leków ma bardzo niewiele do zaproponowania pacjentom w aptekach. To wielki błąd, ponieważ rozwiązywanie chociażby problemów lekowych przez aptekarzy może przynieść płatnikowi olbrzymie korzyści.
Według raportu firmy Deloitte (raport „Jak wprowadzić w Polsce opiekę farmaceutyczną. Rola i wyzwania współczesnej apteki” - przyp. red.) samo wprowadzenie opieki farmaceutycznej poprzez dodatkową usługę porady farmaceutycznej oznacza 468 mln zł oszczędności rocznie -
mówi Marek Tomków, wiceprezes NRA.
Nasz kraj od dawna przymierza się do wprowadzenia opieki farmaceutycznej, niestety na przymiarkach się kończy. Parę lat temu powstał ministerialny zespół ds. opieki farmaceutycznej, który został rozwiązany, jego miejsce zajął zespół ds. pilotażowego wdrożenia opieki farmaceutycznej. Co ważne, udało się ustalić, że potrzebne są rozwiązania systemowe, oparte o płatnika i jednostki standaryzujące. Program pilotażowy jest w fazie prac. Przy okazji procedowania ustawy o zawodzie farmaceuty temat opieki farmaceutycznej znów stał się bardzo gorący.
Projekt ustawy o zawodzie farmaceuty w obecnym kształcie nie określa dokładnie, czym jest opieka farmaceutyczna. Ten dokument jest wartościowy, szczególnie dla osób, które są chętne do większej aktywności w aptece. Należy jednak doprecyzować fragmenty mówiące o usługach farmaceutycznych. Później oczywiście będą potrzebne kolejne rozporządzenia określające zakres konkretnych usług -
twierdzi dr n. farm. Piotr Merks, kierownik Wydziału Medycznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
– W Polsce od 1 stycznia ruszyła e-recepta w formie fakultatywnej - jest ona oparta o Internetowe Konto Pacjenta (IKP), podpięte są tam również inne usługi. Można byłoby podpiąć pod nie również opiekę farmaceutyczną. Mamy globalny system gromadzenia danych cyfrowych i należy wykorzystać ten atut – mówi Piotr Brukiewicz. – Teraz jest czas na wprowadzenie opieki farmaceutycznej na poziomie legislacyjnym. Niestety, raczej nie będzie to możliwe poprzez ustawę o zawodzie farmaceuty, ponieważ w projekcie nie wskazano źródeł jej finansowania.
PO PIERWSZE – PILOTAŻ
- Jednak - zaznacza Piotr Brukiewicz - to, w jakim akcie prawnym znajdą się zapisy o finansowaniu opieki farmaceutycznej, jest sprawą drugorzędną. W tej chwili należy się pilnie skupić na przeprowadzeniu pilotażu opieki farmaceutycznej (obecnie trwają już w Polsce pilotaże dotyczące konkretnych jednostek chorobowych, jednak na mniejszą skalę), który wyraźnie pokaże, ile jako państwo tracimy, nie wykonując takich usług, a ile moglibyśmy zyskać. Jeśli pilotaż się uda, o czym jestem przekonany, wówczas płatnik z pewnością będzie chciał mieć usługi farmaceutyczne w obszarze społecznym publicznej służby zdrowia.
– Wprowadzając opiekę farmaceutyczną odciążamy przede wszystkim lekarzy. Pacjenci z drobnymi problemami będą udawać się do aptek, a lekarze skupią się na poważniejszych przypadkach. Ponadto oszczędności zyska cały system zdrowia – dzięki pracy farmaceuty w ramach realizacji usług przestrzegane są zalecenia lekarskie, a NFZ lepiej kontroluje wydatki na refundacje - tłumaczy Piotr Merks.
Co warto podkreślić, opieka farmaceutyczna w Polsce ma być usługą nieobowiązkową, jeżeli apteka nie będzie mogła jej świadczyć, nie będzie musiała.
– Jeśli chodzi o miejsce świadczenia opieki, wystarczyłoby jedno proste rozporządzenie, by mogło się to odbywać w obecnie funkcjonujących pomieszczeniach apteki. Wówczas placówka nie będzie musiała ponosić dodatkowych kosztów, by móc świadczyć podstawowe serwisy – wyjaśnia Piotr Brukiewicz. – Co istotne– usługi w ramach opieki farmaceutycznej muszą być oparte o standard 2RS, czyli być regularne, refundowane, sprawozdawane i oparte o standardy. O standardach powinniśmy mówić już podczas studiów i wskazywać te, które są najistotniejsze z punktu widzenia opieki farmaceutycznej i jednocześnie najważniejsze dla płatnika.
JAKIE USŁUGI
Które z usług z zakresu opieki farmaceutycznej powinny być wprowadzone w Polsce w pierwszej kolejności?
– Zespół ministerialny ds. pilotażowego wdrożenia opieki farmaceutycznej, którego jestem członkiem, rekomenduje, by zacząć od przeglądów lekowych (poszukiwanie kilkunastu problemów lekowych i rozwiązywanie ich, np. w przypadku polipragmazji, a także, gdy istnieje taka potrzeba, sporządzanie raportów dla lekarzy z informacją, że np. substancja czynna w przepisanym przez niego leku znajduje się już w innych lekach stosowanych przez pacjenta i jest nadmiernie kumulowana – pamiętajmy, że przy przyjmowaniu dwóch leków ryzyko interakcji wynosi ok. 10 proc., przy 7 już aż 90 proc.), serwisu „nowy lek” (wszelkie instrukcje dla pacjentów rozpoczynających farmakoterapię nowym lekiem, stosowanie nowych postaci leków, np. wziewy, systemy transdermalne, iniekcje podskórne), adherence i compliance (sprawdzanie, czy pacjent wykupił lek, czy stosuje go prawidłowo i czy nie występują u niego efekty uboczne), wszelkiego rodzaju akcji związanych ze zdrowym trybem życia – mówi Piotr Brukiewicz.
Piotr Merks spytany o to samo, wskazuje w pierwszej kolejności na usługę ograniczenia wykorzystywania antybiotyków. – Musimy przygotować listę antybiotyków, których lekarze nie powinni wypisywać. Farmaceuci z kolei powinni dostać wytyczne, by nie realizować recept, gdzie zapisany antybiotyk będzie zupełnie nieskuteczny. To jest najważniejszy serwis w Wielkiej Brytanii. Druga rzecz to usługi związane z kardiologią, trzecia – usługi związane z opieką paliatywną i chemioterapią – wymienia.
