![Mafia lekowa kupiła szampana, cz. I [FELIETON]](https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/landing_page/template_background/133620/7c03e4cc2e2c71e229ef1fabdfb2302b.jpg)
Gdy 20 lat temu polski ustawodawca umożliwił posiadanie aptek przez spółki prawa handlowego, nikt nie przewidywał do jak wielkiej patologii dojdzie na rynku aptecznym.
Gwóźdź do farmaceutycznej trumny wbił też minister zdrowia Mariusz Łapiński (2001-2003), który "wymyślił" irracjonalne pojęcie maksymalnych cen i marż urzędowych (dalej: MCMU). Niechaj apteki konkurują cenami, a one spadną, bo wolny rynek zadziała. Pacjenci będą zadowoleni.
Na skutek jego decyzji, którą wsparł ówczesny premier, Leszek Miller (obaj z Sojuszu Lewicy Demokratycznej), polskie aptekarstwo poszło z dymem, który do dziś się unosi nad jego zgliszczami.
Przypomnę, że MCMU wywołały szereg skutków. Leki z list refundacyjnych można było sprzedać w cenach niższych niż dopuszczalna maksymalna. Jednak równolegle istniała zasada tzw. ułomnej refundacji. Pod tym pojęciem kryło się następujące zjawisko. Producent rejestrował odpowiednik, który mógł być wydawany ze zniżką, chociaż nie był na liście refundacyjnej. Listy były ogłaszane bardzo rzadko, a nie tak jak teraz, czyli co dwa miesiące. Warunek refundacji odpowiednika był jeden: jego cena nie mogła przekraczać limitu. Sensowne? Pozornie.
Niektóre wybrane apteki kupowały ten odpowiednik za np. 200 złotych. Tymczasem limit wynosił 1000 złotych. Lek był na ryczałt. Tak, dobrze Państwo liczą. Narzut wynosił 800 złotych. Nieważne, że brutto. Ważny był zysk. Potężny. Opłacało się zakupić czekoladę, patelnię, koc czy inny gadżet. Obiecywało się go pacjentowi, pod warunkiem przyjścia z receptą na ten lek. Opłacało się pacjentowi dać 3,19 zł bonifikaty, zapłacić od niej podatek, a opakowanie leku wydać za 1 grosz. To stąd się wzięły tzw. "groszki", czyli leki za 1 grosz lub za złotówkę.
Dochodziło do absurdów w krainie absurdów. Jak inaczej nazwać czekoladę sprezentowaną diabetykowi, który przyniósł recepty na insuliny? Przekupstwo w majestacie prawa czy łamanie zasad przyzwoitości lub profilaktyki zdrowotnej?
Identyczny mechanizm był szeroko stosowany także wobec tańszych leków. Było ich mnóstwo.
Lawina ruszyła. Powstało wiele fortun, a w ślad za nimi – wiele sieci aptek. Nowe powstawały najchętniej po sąsiedzku, wręcz drzwi w drzwi. Chodziło o przejęcie pacjentoklientów, rynku. Liczył się masowy przepływ towaru (!), leków i wyrobów medycznych, np. pasków do glukometrów. Im więcej posiadanych aptek, tym większy zysk i majątek. I tym większa pokusa do jego powiększania. Bezkarność tego postępowania zachęcała wielu do jego rozwijania.
Ci aptekarze, którzy nie chcieli uczestniczyć w tak ordynarnym procederze, szybko zbankrutowali. Nikt się nad nimi nie litował. Ani rząd, ani inni urzędnicy. Wilcze prawo rynku, ha, ha! Dlatego dzisiaj, gdy czytam pisma niektórych organizacji, które funkcjonują pod nazwami "pracodawców aptecznych", uderza mnie ich hipokryzja. Tak należy nazwać ich krokodyle łzy, które wylewają nad zmniejszaniem się liczby aptek. Rzekomą przyczyną jest według nich "Apteka Dla Aptekarza". Dziwne... Dowolną firmę świata zamyka się, gdy nie przynosi zysku, a nie gdy nie można otworzyć nowej.
Skutkiem leków za grosz lub złotówkę, była wielomiliardowa refundacja, którą aptekom wypłacał NFZ.
Nikogo nie zdziwi, że stojące w aptekach i gdzie indziej pojemniki na leki przeterminowane, szybko się napełniały. Wbrew swej nazwie, nie wkładano do nich tylko leków przeterminowanych, ale i dobre. Czasem bezpośrednio po zakupie. Dla nabywców ważny był gadżet lub czekolada, a nie nowa porcja leków. NFZ nie miał dzisiejszych narzędzi, jak np. ZSMOPL, itp. Zniżka na lek przysługiwała każdemu z tytułu ubezpieczenia, a nie choroby. Stąd lekarze nie mieli oporów przed masowym wystawianiem recept.
Pomimo tego bezhołowia, 1 stycznia 2012 r. weszła w życie i nadal obowiązuje ustawa refundacyjna, tzw. refustawa. Usztywniła ceny, marże (narzut) i odpłatności za leki refundowane. Była potrzebna, niezbędna, konieczna. Wprowadziła ją Platforma Obywatelska.
Jednakże także i refustawa wywołała szereg negatywnych skutków. Dzięki niezgodnemu z nią przyzwoleniu ze strony... resortu zdrowia, w transakcjach międzynarodowych można było stosować ceny rynkowe, a nie sztywne. Tak, na leki z list refundacyjnych. Dlatego zaczęło brakować ważnych i drogich leków refundowanych. Ich polskie ceny były czasem 5-6 razy niższe od cen stosowanych na nie w bogatszych krajach Europy Zachodniej.
Brakowało ich nie tylko w aptekach, ale i w hurtowniach. A czasem nie brakowało, tylko tak słyszeli zdenerwowani aptekarze, gdy telefonowali na infolinie producentów. Bywało, że taki komunikat słyszeli Inspektorzy Farmaceutyczni, którzy w hurtowni stali przy regale z deficytowym lekiem, a jednocześnie kontrolnie telefonowali na infolinię.
Zarazem trwała wielka sprzedaż pseudoefedryny. Wyjeżdżała głównie do Czech, ale i Niemiec. Tamtejsze władze nie były tym zachwycone. M.in. dlatego w Polsce wprowadzono obowiązujące do dziś zasady. Apteki w zasadzie mogą sprzedać tylko jedno opakowanie z niektórymi substancjami psychoaktywnymi. Na dodatek tylko osobom pełnoletnim. Utrudnienie? Tak. Dla normalnych aptek i zwykłych pacjentów. Ci niezwykli trafiali do aptek w rejonach przygranicznych, szczególnie w okolicy Bogatyni.
Bywało, że ich drukarki fiskalne co 30 sekund wypluwały paragon na ww. preparaty. Owszem, co 30 sekund, ale przez 24 h na dobę...
Potem w okolicznych lasach znajdowano worki z opakowaniami i blistrami po np. pseudoefedrynie.
Nie tylko rządy Czech i Niemiec nie były zachwycone działaniem mafii lekowej. Tej psychoaktywnej, a nie refundowanej. Nasz rząd też został zmotywowany. Zadziałał przy pomocy swoich służb. Podobnie zadziałał z lekami refundowanymi. Co prawda sukces nie był pełny. Latem 2019 r. się załamał. Mafia lekowa lizała rany, ale leki zniknęły. Cóż się stało? Świetnie to opisał red. Patryk Słowik z "Dziennika Gazety Prawnej".
Wydawało się, że polski system dystrybucji leków został uszczelniony, a mafia lekowa już się nie podniesie. Owszem, wydawało się...
Autor: mgr farm. Mariusz Politowicz
POLECAMY
![Fundamentalna zmiana dotycząca dyżurów aptek [FELIETON]](https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/landing_page/template_background/131973/40fc538faa1c4e1e92ccc1809899e31d.jpg)
Fundamentalna zmiana dotycząca dyżurów aptek [FELIETON]
Informacji o dyżurach aptek jest w ostatnim czasie szczególnie dużo. Na dodatek są niezwykle podobne do siebie. Aptekarze z coraz większej liczby miast i powiatów wycofują się z tego jakże uciążliwego i, powiedzmy to wyraźnie, niepotrzebnego obciążenia.
Czytaj więcej
"To nie jest wpadka - to kompromitacja. Największy gniot od lat". O czym mowa?
Projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie podmiotów uprawnionych do zakupu produktów leczniczych w hurtowniach farmaceutycznych wzbudził duże emocje w środowisku aptekarskim. - Wieloletnie łatanie PF, setki spraw prowadzonych przez inspekcje i prokuratury w celu ...
Czytaj więcej
