„Bycie w aptece” nabrało jeszcze bardziej szczególnego znaczenia właśnie teraz, w dobie pandemii, stając się „byciem na linii frontu”, co tym bardziej znaczące, że w osamotnieniu, w związku z pogorszeniem dostępności pacjentów do lekarzy POZ. Te szeroko nagłaśniane zagadnienia zna każdy aptekarz, ale niewielu zna zagadki związane z obecnością farmaceuty w hurtowni.
W zasadzie od niepamiętnych czasów jesteśmy świadkami niekończących się dyskusji o niewystarczającej liczbie magistrów w aptekach, sposobie zastępowania kierowników oraz sensowności dyżurów nocnych. Te trzy cyklicznie rotujące w środowisku tematy, choć dotyczą trzech różnych problemów, mają w istocie wspólny mianownik: obecność magistra. Taka bowiem jest specyfika wykonywania zawodu farmaceuty w aptece, że w sposób szczególny wiąże się z fizycznym „byciem” w miejscu pracy, a jego brak rodzi wymienione wyżej zagadnienia.
Bycie w aptece
„Bycie w aptece” nabrało jeszcze bardziej szczególnego znaczenia właśnie teraz, w dobie pandemii, stając się „byciem na linii frontu”, co tym bardziej znaczące, że w osamotnieniu, w związku z pogorszeniem dostępności pacjentów do lekarzy POZ. Te szeroko nagłaśniane zagadnienia zna każdy aptekarz, ale niewielu zna zagadki związane z obecnością farmaceuty w hurtowni.
Tymczasem nieco głębiej, w tle i zdecydowanie ciszej (zapewne z powodu znacznie mniejszej liczebności), w środowisku magistrów farmacji - hurtowników toczy się nie mniej emocjonująca dyskusja o ich obecności w miejscu pracy. Toczy się nieprzerwanie już od 5 lat, czyli od wejścia w życie tzw. nowych zasad Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej w hurtowniach farmaceutycznych. I chociaż problematyka obecności farmaceuty w hurtowni znacznie różni się od analogicznych zagadnień w aptece i my mamy tutaj swoje farmaceutyczne absurdy. Przynajmniej dwa zasługują na szczególną uwagę.
Praca w niezastąpionych (i niestety niezastępowalnych) parach
Przepisy prawa farmaceutycznego wymagają zatrudnienia w hurtowni farmaceutycznej przynajmniej jednego magistra, na stanowisku jej kierownika, zwanego Osobą Odpowiedzialną. Dualizm nazwy stanowiska słusznie wskazuje na istnienie pewnych podobieństw, jak i różnic ze stanowiskiem Osoby Wykwalifikowanej u wytwórcy leków oraz kierownika apteki. Można uznać, że Osoba Odpowiedzialna w hurtowni to ktoś pomiędzy.
Przykładem jest właśnie odniesienie do obecności: Osoba Odpowiedzialna, tak jak kierownik apteki, jest jedna na hurtownię i sprawuje obowiązki tylko w jednej hurtowni. Jednak w odróżnieniu od aptekarza, nie ma wymogu stałej fizycznej obecności, o ile zapewniony jest z nią kontakt. Wynika to wprost z faktu, że farmaceuta w hurtowni nie obsługuje osobiście ani klientów ani procesu, ale tworzy i zarządza systemem jakości, czemu w zupełności wystarcza praca w trybie jednozmianowym lub zdalnym.
W hurtowniach posiadających zezwolenie na obrót środkami kontrolowanymi, czyli w praktycznie u wszystkich pełno-profilowych dystrybutorów zaopatrujących bezpośrednio apteki, przepisy wymagają ponadto zatrudnienie farmaceuty na stanowisku osoby odpowiedzialnej na nadzór nad tymi środkami. Tym samym, w większości hurtowni współpracuje ze sobą dwóch magistrów, najczęściej wspólnie realizujących swoje zadania, podobnie jak to ma miejsce w większości aptek zatrudniających kierownika i „tego drugiego magistra”.
Ten zdawałoby się doskonały układ burzą jednak wszelkie nieobecności Osoby Odpowiedzialnej: chociaż przepisy nie wskazują tego jednoznacznie, interpretacja organów nadzoru jest kategoryczna – osoba odpowiedzialna za nadzór nad środkami kontrolowanymi w hurtowni nie może okresowo zastępować jej kierownika. I chociaż doskonale zna jej obowiązki, systemy oraz metodologię pracy w danej hurtowni, w razie urlopu Osoby Odpowiedzialnej nie może formalnie przejąć doraźnie jej obowiązków. Co ciekawe, nie ma przeszkód, by zastępstwo działało w drugą stronę…. Wyobraźmy więc sobie podobną sytuację w aptece, w której zatrudniony magister nie może zastąpić kierownika w czasie jego urlopu choć doskonale wie, co ma robić – tylko dlatego, że nie pozwala na to nazwa jego stanowiska (!).
Uprzejmie donoszę, że tydzień temu mnie chwilę nie było
Gdy już mimo wszystko uda się znaleźć zastępcę Osoby Odpowiedzialnej, by ta mogła spokojnie skorzystać z prawa do urlopu - choć jak już wiemy nie może to być jej koleżanka lub kolega, z którym dzieli codzienne trudy zawodowe - magister w hurtowni staje przed kolejnym ciekawym zjawiskiem: donoszeniem o swojej nieobecności.
Zgodnie z przepisami Osoba Odpowiedzialna jest zobowiązana poinformować Głównego Inspektora Farmaceutycznego o wyznaczeniu zastępcy, a w przypadku dłuższej nieobecności (przekraczającej 14 dni) dodatkowo przedłożyć kopię dokumentów uprawniających zastępcę do pełnienia tej roli – a więc dyplomu i prawa wykonywania zawodu. O ile faktycznie wydaje się to zasadne w przypadku przedłużonych nieobecności, o tyle w przypadku krótkich i zwykle trudnych do przewidzenia absencji praktyka polega zwykle na wyznaczeniu tzw. stałego zastępstwa. Kłopot w tym, że Organy Nadzoru w literalnej interpretacji zapisów domagają się każdorazowego informowania o nawet najkrótszej nieobecności, a że przepisy nie regulują formy takiego powiadomienia i co do zasady można przyjąć, że jest ono listowne, dochodzi do kuriozum informowania o przeszłej nieobecności Osoby Odpowiedzialnej.
Trudno powiedzieć, jaki sens ma wysłanie listu z wyznaczeniem jednorazowego zastępstwa, który do adresata dotrze po tygodniu, a informujący o jednodniowej lub nawet kilkugodzinnej nieobecności z powodu życiowej i nieprzewidzianej sytuacji (np. konieczności wcześniejszego odebrania dziecka z przedszkola)? Wyobraźmy sobie, ile takiej bezsensownej korespondencji może zostać wytworzone przez prawie 500 Osób Odpowiedzialnych (tyle jest hurtowni farmaceutycznych) i biorąc pod uwagę, że niezależne powiadomienie może dotyczyć każdego z 26 dni urlopu rocznie. Kto czyta całą tę korespondencję? Dlaczego pozwala się na marnowanie czasu i środków w imię interpretacji, zamiast na rzecz realnej i potrzebnej pracy, tak w hurtowniach, jak i w Organach Nadzoru?
To są realne, nierozwiązane od lat problemy farmaceutów wykonujących swój zawód w hurtowaniach. Utrudniające codzienną pracę, a niewnoszące nic do lepszego, bezpieczniejszego i skuteczniejszego zarządzania hurtownią. Kto nas zrozumie?
Autor: mgr farm. Mateusz Szamałek, farmaceuta logistyk, założyciel Sekcji Pracowników Hurtowni Farmaceutycznych Wielkopolskiej Okregowej Izby Aptekarskiej i członek zarządu Stowarzyszeniana Rzecz Dobrej Praktyki Regulacyjnej GRP.
POLECAMY
Walka o oddech w aptekach szpitalnych. "Certyfikowany" deficyt tlenowy
Sygnały o kończących się zapasach tlenu medycznego płyną z aptek szpitalnych w całej Polsce. Dochodzi do przypadków takich jak w Kraśniku, gdzie konieczna była ewakuacja części pacjentów. Z brakami tlenu mierzą się także załogi karetek pogotowia. Kursując od szpitala do ...
Czytaj więcej
Umizgi wobec senatorów. Jak ich przekonać do swojej wersji ustawy o zawodzie farmaceuty?
Zarówno organizacje pracodawców (pismo do senatorów), jak i Naczelna Izba Aptekarska (rozmowy z senatorami) starają się przekonać reprezentantów Senatu do swoich racji w kontekście ustawy o zawodzie farmaceuty. Jak im to idzie?
Czytaj więcej
