Czy realizacja recept nie mogłaby być prostsza? Mogłaby, farmaceuci mają w tej sprawie wiele pomysłów. Wystarczyłoby ich posłuchać i chcieć wcielić choć część z nich w życie. No właśnie, trzeba by tego chcieć.
Gdyby któryś dziennikarz specjalizujący się w farmacji postanowił opisywać wszystkie błędy związane z wystawianiem i realizacją e-recept, zrobiłby naprawdę niezłą wierszówkę. Bo, niestety, niedociągnięć, a nawet błędów systemu było bardzo wiele, a reakcje decydentów na ich ujawnianie były spóźnione lub żadne.
Okazywaliśmy jednak albo zrozumienie i zanadto nie wytykaliśmy urzędnikom błędów, albo w ogóle nie wchodziliśmy w szczegóły, bo skoro przepisy są nadmiernie trudne dla specjalistów, czyli dla farmaceutów, jak my mielibyśmy te wszystkie wątpliwości prawidłowo opisać? Teraz jednak sprawa ma nową odsłonę. A nawet dwie. Najpierw obwieszczono bowiem, że ministerstwo nie ma już zamiaru odpowiadać na pytania farmaceutów o recepty. Potem samorząd aptekarski poinformował, że należy zająć się uporządkowaniem zasad realizacji recept.
Magister to profesjonalista
Ministerstwo Zdrowia od początku podkreślało, że e-recepta to wielki sukces. Oczekiwało jednocześnie od farmaceutów zrozumienia dla rozmaitych niedociągnięć ujawnianych przy okazji jej uruchomienia. Latem okazało się nagle, że nie tylko nie oczekuje już zrozumienia, ale ze swej strony odmawia zrozumienia dla farmaceutów, którzy mają wątpliwości przy realizacji recept.
Skąd taki wniosek? Płynie on z pisma Łukasza Szmulskiego, pełniącego obowiązki dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w MZ. Szmulski stwierdził bowiem, że to magister farmacji jest profesjonalistą w dziedzinie realizacji recept, zatem realizacja nie powinna opierać się na wytycznych ministerstwa, a na jego własnych kwalifikacjach zawodowych i doświadczeniu.
Tego stanowiska farmaceuci chyba nie mieli siły komentować; pod informacjami na ten temat pojawiło się w każdym razie niewiele uwag. Bo – z ręką na sercu – co można na takie stwierdzenie odpowiedzieć? Dobrze przecież, że ministerstwo deklaruje postrzeganie farmaceutów jako zawodowców o wysokich kwalifikacjach i doświadczeniu. A że tym sposobem stara się odsunąć od siebie skutki niedopracowania systemu i przepisów? Jak to wyartykułować, by nie narazić się na zarzut ciągłego narzekania – najpierw na brak uznania pozycji farmaceuty w systemie ochrony zdrowia, później na niezadowolenie z faktu, że trzeba ponosić konsekwencje swoich decyzji?
Sytuacja niewiele się poprawiła
Tymczasem farmaceuci, ci którzy na co dzień mają do czynienia z receptami, podkreślają, że – choć od początku sygnalizują konkretne problemy z ich realizacją – sytuacja niewiele się zmienia.
- Wciąż aktualny jest na przykład problem: Jak długo w konkretnym przypadku ważna jest recepta? Czy trzydzieści dni, czy jednak rok? – podkreśla Paulina Front, farmaceutka z Niepołomic. – Pacjentom przychodzącym z takimi, teoretycznie ważnymi rok receptami, trzeba by robić cały wykład, by zrozumieli, jak farmaceuci, w zgodzie z przepisami, muszą je realizować. Trzeba by wyjaśniać, co zależy od sposobu dawkowania leku, a co od momentu, w którym pojawili się z receptą w aptece… A to jest nierealne.
Nierealne jest też, by – na zapas, na wszelki wypadek – wyliczyć z osobna w każdej aptece dla każdego leku wszystkie ewentualne możliwości w tym zakresie. – Zmuszeni jesteśmy więc dokonywać takich przeliczeń w biegu, przy pacjencie, czasem stojącym w długiej kolejce – dodaje Paulina Front. – Wniosek nasuwa się sam – takie wyliczenia powinny być maksymalnie uproszczone, albo w ogóle nie powinno ich być. Oczywiście, jest dla mnie zrozumiały zamysł wydawania określonej ilości leku, ale nie formuła, za pomocą której mamy ten zamysł realizować. Mogliśmy godzić się z takimi rozwiązaniami przez ten rok, gdy e-recepty jeszcze nie były obowiązkowe, ale obecnie, gdy to papierowe recepty są już tylko wyjątkiem, sprawa jest zbyt poważna. Zwłaszcza, że utrzymując stały kontakt z innymi farmaceutami wiemy, że takie same decyzje w przeszłości były różnie oceniane i było to zależne od interpretacji konkretnego oddziału NFZ. To dodatkowo frustruje i rodzi wątpliwości. Szczególnie, że czasem w wyniku błędu formalnego, nie można wydać pacjentowi leku. Chaos w prawie i ciągłe zmiany (najpierw coś jest błędem, a później nagle nie jest) zmuszają nas do pytań. Tym bardziej, że podczas kontroli wymagana jest od nas znajomość przepisów. Boimy się więc realizować pewne recepty, by nie zostać ukaranymi – odebraniem refundacji i dodatkowo za popełnienie błędu. Gdy okazuje się, że coś co w poniedziałek było błędem, w czwartek już nim nie jest – wszystko zaczyna się mieszać. Dlatego odmawianie odpowiedzi na pytania, bo sami powinniśmy wiedzieć, co należy zrobić, może niektórych oburzyć. Gdyby przepisy były sformułowane jasno, czytelnie i przejrzyście – pytań by nie było lub byłoby ich zdecydowanie mniej.
Niedopuszczalna jest sytuacja, kiedy próbuje się obarczyć farmaceutów weryfikacją wskazań dla leków. – Nie możemy tego robić nie mając dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta – podkreśla farmaceutka. – Ani też czasu, żeby roztrząsać wskazania przy każdej pozycji. Tym bardziej, że niektórych nie jesteśmy w stanie określić, nawet gdybyśmy bardzo chcieli. Dodatkowo brak nam podstaw, by podważać zalecenia lekarza. Dlatego wiążemy nadzieje z objęciem stanowiska ministra zdrowia przez Adama Niedzielskiego. Jako prezes NFZ powołał do życia korpus kontrolerski, którego zadaniem jest wdrożenie tych samych zasad we wszystkich województwach.
Zmiany bez mocy prawnej
Wiele wątpliwości farmaceutów bierze się też z tego, że zmiany, do których powinno dochodzić poprzez nowelizację ustaw, dokonywane są na mocy rozporządzenia lub… komunikatu, który nie ma mocy prawnej.
– Jesteśmy na ich podstawie zmuszani trochę do wierzenia ich autorom na słowo, ale wiemy, że to słowo nie ma właściwego umocowania prawnego. A jesteśmy rozliczani ze stosowania prawa. To kolejny powód, by pytać, domagać się pisemnych wyjaśnień, takich, którymi można potem uzasadniać swoje postępowanie – dodaje Paulina Front. – Dziś martwimy się tym szczególnie, bo w ostatnim roku było bardzo wiele takich niestandardowych zmian w przepisach, nie mających umocowania w ustawach.
Osobnym problemem dla farmaceutów, mocno wpływającym na realizację recept, jest niekompatybilność programów gabinetowych z aptecznymi. Z tego powodu z receptami od niektórych lekarzy farmaceuci niemal zawsze mają problemy, podczas gdy inne funkcjonują właściwie. Jak to więc możliwe, że niezdające egzaminu programy zostały dopuszczone do stosowania? Jak to możliwe, że z powodu generowanych przez nie błędów nikt skutecznie nie zasugerował ich autorom zmian? Jak to w ogóle możliwe, że ktoś zezwolił na ich wykorzystywanie w gabinetach, pomimo ich słabości? – Do tej pory zastanawiam się jak to możliwe, że wdrożono taki system nie mając uniwersalnej i aktualnej bazy leków – podkreśla Paulina Front.
Zasadniczy walor – jest
E-recepta, nawet ze wskazanymi wadami, ma jednak jeden zasadniczy walor. Jest. A istniejąc uratowała system opieki zdrowotnej w Polsce podczas pierwszej fali pandemii. E-recepta umożliwiła przecież pacjentom otrzymywanie recept na najbardziej niezbędne leki, gdy przychodnie zostały zamknięte. Nadchodzi jednak sezon jesienno-zimowy. W aptekach znów zapewne będzie bardzo wielu pacjentów, a tym samym znów będzie w nich nerwowo. Nerwowo będzie też w przychodniach, bo teraz już chorzy nie będą raczej rezygnować z wizyt u lekarza; jesienne słoty to czas grypy i infekcji grypopodobnych czy angin, które wymagają leczenia. Rozładować trzeba też kolejki do obowiązkowych szczepień, przeprowadzić okresowe badania…
Dobra współpraca farmaceutów z lekarzami, przejawiająca się między innymi tym, by nie trzeba było pacjentów odsyłać z aptek do gabinetów po poprawione recepty, będzie bardzo pożądana. Nie uda się jednak tego osiągnąć, jeśli błędy i niedociągnięcia od miesięcy wskazywane przez farmaceutów, a także problemy oceniane przez nich jako zbędne utrudnienia, nie zostaną usunięte. Wspomniana informacja ministerstwa, autorstwa Łukasza Szmulskiego idzie temu pod prąd. Niechęć do udzielania wyjaśnień, gdy wyjaśnienia te są niezbędne do pracy aptek niezbyt dobrze wróży tej współpracy. Niezbędna jest jednak do tego wola ze strony Ministerstwa Zdrowia i wszystkich innych instytucji czy organów, które mają wiedzę na temat e-recept i wątpliwości zgłaszanych przez farmaceutów.
Idealną sytuacją byłoby więc nie odłożenie stanowiska Łukasza Szmulskiego ad acta, ale uznanie go za oczywiste, bo wszelkie wątpliwości farmaceutów dotyczące realizacji e-recept, zostały dostatecznie wyjaśnione, a nadmiernie obciążające farmaceutów procedury uproszczone.
Autor: Małgorzata Grosman
Chcesz być na bieżąco? ZAPISZ SIĘ DO APTEKARSKIEGO NEWSLETTERA!
ZOBACZ TAKŻE:
Dawne apteki na fotografiach Narodowego Archiwum Cyfrowego
NAC zamieściło na swoim profilu na Facebooku post ze starymi zdjęciami aptek, farmaceutów czy zakładów farmaceutycznych. Najstarsza fotografia pochodzi z 1894 roku. Zestawienie zostało przygotowane z okazji przypadającego dziś (25.09) Światowego Dnia Farmaceuty.
Czytaj więcej
![Na fotelu wiceministra zdrowia potrzebny jest farmaceuta [KOMENTARZ]](https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/landing_page/template_background/109983/5e57db7dd965468a3c71cc260bb6ac3f.jpg)
Na fotelu wiceministra zdrowia potrzebny jest farmaceuta [KOMENTARZ]
Nowy minister to nowe otwarcie w pracy resortu. Szczególnie teraz, szczególnie w Ministerstwie Zdrowia. Bo nowy minister to nie lekarz, a ekonomista i menedżer, i to z niebagatelnym doświadczeniem zarządczym. Do tego z doktoratem obronionym w Instytucie Nauk Ekonomicznyc...
Czytaj więcej
