Niepokojące relacje ozdrowieńców z krajów, w których Covid-19 zbiera duże żniwo. Pomimo że w miarę lekko przeszli koronawirusa, tygodniami cierpią na nieustępujące dolegliwości.
„Z przerażeniem czytam relacje "ozdrowieńców" o długotrwałych dolegliwościach typu zmęczenie, duszności, bóle głowy, mimo, że test na koronawirusa jest negatywny” – o możliwych konsekwencjach przechorowania Covid-19 pisze na swoim profilu na Facebooku „Lekarka na tropie zdrowia” czyli lek. med. Małgorzata Ponikowska.
Long Covid, czyli przedłużające się objawy koronawirusa u osób, które przechorowały już Covid-19 stają się problemem palącym w Wielkiej Brytanii. Z tego też powodu sprawa doczekała się dochodzenia przed specjalną komisją brytyjskiego parlamentu. Jak donosi dziennik The Telegraph chodzi o coraz większą grupę osób, którzy zarazili się koronawirusem, przeszli chorobę w miarę lekko, nie wymagali hospitalizacji, jednak, pomimo że teoretycznie testy wykazały, że nie mają wirusa, a więc powinni być zdrowi, a nie są. Mają jeden lub całe spektrum objawów. Swoim doświadczeniem choroby dzielą się w mediach.
Lekarz zakaźnik: pocovidowe ekstremum
„Od 7 tygodni przeżywam roller coaster choroby, ekstremalnych emocji i krańcowego wycieńczenia. Mimo, że nie byłem hospitalizowany, było to przerażające i długie. Choroba przypływa i odpływa, ale nigdy nie odchodzi” – pisze na portalu medycznym www.bmj.com Paul Garner, profesor chorób zakaźnych z Liverpool School of Tropical Medicine.
„Lekarze, pracownicy, partnerzy i zakażeni muszą wiedzieć, że ta choroba może trwać tygodniami i nie jest to jakiś tam „syndrom powirusowy” – to jest prawdziwa choroba. (…) ekstremalne zmęczenie. Codziennie, dzień po dniu. Czasami czułem się lepiej i stawałem się optymistyczny, (…) ale wtedy, następnego dnia czułem się, jakby ktoś przyłożył mi w głowę kijem bejsbolowym. Ludzie naciskali mnie: „zdecyduj się: czujesz się lepiej czy nie?” – myślę, że też byli przerażeni, ale ja naprawdę nie rozumiałem, co się dzieje. Choroba trwała i trwała, symptomy się zmieniały – jak w kalendarzu adwentowym, codziennie niespodzianka. Ociężała głowa, nagły ból w łydce, nieżyt żołądka, szumy uszne, mrowienia, bóle całego ciała, duszność, zawroty głowy, bóle stawów dłoni, przeczulica. Delikatne ćwiczenia czy spacery pogarszały mój stan”.
„Koroniarz” groźniejszy niż się wydawało
W tym przypadku na razie nie ma happy endu. Po 5 miesiącach od zachorowania, prof. Garner wciąż nie doszedł do siebie. Kiedyś bardzo aktywny, teraz osiągnięciem jest dla niego spacer. Lekarka Małgorzata Ponikowska, która odwołuje się do doświadczeń profesora, ostrzega, że „spektrum jego dziwnych dolegliwości nie dziwi – „koroniarz” ma powinowactwo do bardzo wielu narządów, bo do komórek wnika przez receptor ACE-2 powszechnie obecny w wielu tkankach. Medycyna zna wprawdzie coś takiego jak zespół powirusowy (postviral syndrome), ale dopiero w tej epidemii, przy masowych zachorowaniach może stać się to potężnym problemem, również ekonomicznym – ludzie w wieku produkcyjnym mogą nie być w stanie pracować przez wiele miesięcy”.
Dolegliwości po Covidzie
Nie ma zbyt wielu badań naukowych dotyczących długotrwałych skutków Covid-19. Jedno z nielicznych to wyniki prac naukowców z Włoch, opisane w amerykańskim piśmie medycznym JAMA. Włoscy badacze podają, że dziewięciu na 10 pacjentów, wypisanych ze szpitala w Rzymie po przechorowaniu Covid-19 przez co najmniej 60 dni po wyleczeniu nadal doświadczało objawów.
Ze 143 przebadanych osób, co trzecia miała jeden lub dwa objawy, a ponad połowa trzy lub więcej. Tylko 13 proc. osób z tej grupy nie miało żadnych objawów Covid. Choć „ozdrowieńcy” nie mieli gorączki ani żadnych „ostrych” stanów chorobowych to jednak połowa z nich zgłaszała zmęczenie, 43 proc. duszności, 27 proc. bóle stawów i 22 proc. bóle w klatce piersiowej. Aż dwie trzecie pacjentów mówiło o pogorszeniu jakości życia.
Wyniki badań są zbieżne z informacjami, jakie płyną z aplikacji UK Covid-19 Symptom Study, która ma już 4 mln użytkowników i zbiera informacje o objawach Covid-19. Jak wynika z gromadzonych danych, analizowanych we współpracy z badaczami z King's College London, 10 proc. osób zakażonych koronawirusem potrzebuje 3-4 tygodni na powrót do zdrowia. Może to oznaczać, że choć standardowo okres zdrowienia z Covid wynosi 2 tygodnie, to nie jest tak we wszystkich przypadkach.
Portal dla zdrowiejących po koronawirusie
Temat jest na tyle gorący, że NHS, angielski odpowiednik NFZ właśnie z myślą o tej grupie pacjentów stworzył portal internetowy yourcovidrecovery.nhs.uk, na którym mogą kontaktować się z pielęgniarkami, fizjoterapeutami i specjalistami psychiatrii. Portal zapewnia dostęp do zespołu klinicznego lekarzy specjalistów oraz internetowej społeczności osób w podobnej sytuacji.
„Dowody wskazują, że wielu z tych, którzy przeżyli, może mieć poważne, ciągłe problemy zdrowotne, w tym trudności w oddychaniu, trwałe zmęczenie, obniżoną funkcję mięśni, upośledzoną zdolność wykonywania ważnych, codziennych czynności oraz problemy ze zdrowiem psychicznym, takie jak zespół stresu pourazowego, lęk, i depresji”- głosi komunikat NHS (za www.bmj.com).
Apel #longcovid
Osoby, które doświadczyły długotrwałych skutków Covid-19 skrzykują się w mediach społecznościowych, grupa na Facebooku Long Covid Support Group liczy już 16 tys. członków. Pod hasztagiem #longcovid osoby dzielą się swoimi doświadczeniami i apelują o niebagatelizowanie zagrożenia COVID-19, przede wszystkim używanie maseczek ochronnych, które poza izolacją pozostają najprostszym sposobem ograniczenia przenoszenie koronawirusa.
Bibliografia:
Alicja Cichocka-Bielicka
redaktor
ZOBACZ TAKŻE:
Eksperci: wszyscy powinni zaszczepić się przeciw grypie. Czy będzie darmowa szczepionka od 75 plus?
O dokładne przygotowanie się do sezonu szczepień ochronnych przeciw grypie zaapelowała Komisja Europejska do państw Unii Europejskiej. Na przełomie września i października sezon grypowy zbiegnie się z drugą falą pandemii COVID-19. Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy wr...
Czytaj więcej
Dzieci wracają do szkół. Na jakich zasadach?
Wytyczne dla publicznych szkół i placówek przygotowało MEN, MZ i GIS. Wiadomo już, że dzieci w klasach nie będą musiały nosić maseczek. Konieczne będzie jednak regularne wietrzenie pomieszczeń oraz w miarę możliwości zmiana organizacji pracy, by jak najmniej uczniów miał...
Czytaj więcej
